2.49 Chuyện gì xảy ra sau Công đồng Vatican II?
Hầu hết mọi người đều nhiệt liệt tán thành việc áp dụng những tư tưởng mới của Công đồng Vatican II.Ở một số nước, bao gồm cả Hà Lan, việc nhắm vào sự thay đổi đôi khi diễn ra quá mức, xem việc đổi mới như mục tiêu chính yếu, thay vì như phương thế gia tăng niềm tin vào Chúa Giêsu.
Đáng chú ý là, cách riêng trong giai đoạn này, một số đông các linh mục và tu sĩ đã phá bỏ lời khấn và rút lui khỏi ơn gọi tu trì. Tuy nhiên, nhiều hội đoàn và phong trào giáo dân cũng được thành lập vào giai đoạn cuối công đồng. Nhiều hội đoàn và các phong trào giáo dân có ý thức tập trung vào việc loan báo Tin Mừng của Chúa Giêsu.
Có thể nói ngay từ khi ra đời, Thiên Chúa đã mang nguyên tắc tự do tôn giáo vào thế giới.
Tuy nhiên, việc giải thích quyền tự do này trong bối cảnh của tư tưởng hiện đại là không dễ
dàng, vì có vẻ như phiên bản hiện đại của tự do tôn giáo đã giả định con người không thể
tiếp cận chân lý, và do đó, tôn giáo đã chuyển sang phạm vi chủ quan. Điều quan trọng chắc
chắn là mười ba năm sau khi Công đồng kết thúc, Giáo hòang Gioan Phao-lô II đã đến từ
một quốc gia mà tự do tôn giáo đã bị chủ nghĩa Mác-xít phủ nhận, hay nói cách khác là bởi
một hình thức triết học hiện đại đặc biệt của nhà nước. [Giáo hoàng Benedict XVI, Suy tư
về Vatican II, 2/8/2012]
